Tajemnicą poliszynela jest, że Sanok RC to spółka cykliczna. Lata tłuste przeplata chudymi, co z wielu powodów jest niejako wpisane w jej działalność i branże w których funkcjonuje. Spółka z każdego okresu dekoniunktury wychodzi jednak nie tylko cało, ale silniejsza, a długa historia, posiadany know-how i silne osadzenie w rynku pozwalają sądzić, że będzie tak nadal. Sanok RC ma też plan jak wyjść naprzeciw swoim słabościom i w większym stopniu rozwinąć poza kojarzony ze spółką segment motoryzacji.
Motoryzacja i nie tylko
Sanok Rubber Company, a przez wiele lat Stomil Sanok, to spółka zajmująca się projektowaniem, produkcją oraz dystrybucją wyrobów gumowych. To też jedna z najstarszych spółek na warszawskiej giełdzie, notowana od 1997 r., a jej historia sięga znacznie dalej, bo lat 30 ubiegłego wieku, kiedy rozpoczęła działalność jako producent m.in. dętek rowerowych, węży strażackich czy płótna balonowego. Przez niemal sto lat na rynku profil przedsiębiorstwa ulegał zmianom, zawsze będąc jednak związanym z wyrobami gumowymi oraz kombinacjami gumy z innymi tworzywami. Aktualnie spółka wytwarza przede wszystkim produkty wykorzystywane w sektorze motoryzacyjnym, takie jak m.in. uszczelnienia karoserii i systemy antywibracyjne. Branża automotive generuje też ok. 60% całości przychodów spółki, stąd częste utożsamianie SNK (SANOK) z tym właśnie sektorem gospodarki. Produkty spółki są wykorzystywane także w budownictwie, przemyśle, branży AGD czy rolnictwie, a w jej asortymencie znajdziemy m.in. różnego typu uszczelki, amortyzatory, pasy klinowe czy wykorzystywane w farmacji korki. Żaden z tych obszarów, klasyfikowanych zbiorczo jako segmenty Budownictwo oraz Przemysł i Rolnictwo nie odpowiada jednak za więcej niż kilkanaście procent rocznej sprzedaży.
Poza tradycyjnym asortymentem wyrobów gumowych spółka wyszczególnia także segment tzw. mieszanek, produkowanych w ramach jednostki dominującej. Jest to półprodukt wykorzystywany do produkcji finalnych produktów w ramach pozostałych segmentów Sanok RC, w większości wykazywany jako sprzedaż wewnątrz grupy. Spółce udaje się jednak zwiększać sprzedaż mieszanek także do zewnętrznych odbiorców, co generuje ok. 10% całości przychodów.
Głównym rynkiem zbytu dla produktów spółki są kraje Unii Europejskiej, gdzie generowane jest około 50% całości sprzedaży. Z kolei rynek krajowy to kolejna 1/3 przychodów. Udział poszczególnych rynków w sprzedaż jest przy tym też relatywnie stały i na przestrzeni ostatniej dekady (2013-2022) nie uległ istotnym zmianom (jeszcze wcześniej był zgoła odmienny, nie jest to jednak szczególnie istotne z perspektywy bieżącej działalności spółki). Struktura geograficzna sprzedaży częściowo odpowiada przy tym tej asortymentowej; w uproszczeniu w Europie Wschodniej największą popularnością cieszą się pasy klinowe, w Polsce mieszanki gumowe, natomiast największy obszar, czyli produkty z branży automotive trafiają do krajów EU oraz na pozostałe rynki (czyli do Stanów Zjednoczonych i do Azji).
Segment motoryzacji, chociaż będący największą składową przychodów spółki, jest też jednocześnie najmniej rentownym obszarem działalności Sanok RC. Klienci spółki, wśród których na przestrzeni wielu lat działalności przewinęły się niemal wszystkie największe firmy z branży, w tym m.in. Fiat, Volvo, General Motors, Ford, Suzuki czy Volkswagen to potężne podmioty o silnej pozycji negocjacyjnej, skrupulatnie kontrolujący poziom marż swoich dostawców.
Na przestrzeni ostatnich dziesięciu lat segmenty budownictwa i mieszanek generowany przeciętnie dwukrotnie wyższą rentowność niż obszar wyrobów dla motoryzacji. Nie dziwią więc plany spółki dotyczące większej dywersyfikacji i koncentracji na bardziej rentownych segmentach i produktach. O czym w dalszej części materiału.
Konieczna ekspansja
Międzynarodowy charakter Sanok Rubber nie wynika wyłącznie z wysokiego udziału sprzedaży generowanej poza Polską, ale także kilku spółek zagranicznych wchodzących w skład grupy. Poprzez realizowane w dużej mierze w latach 2012-2017 akwizycje, spółka rozpoczęła produkcję w innych krajach i dziś posiada zakłady produkcyjne m.in. we Francji (Colmant Cuvelier RPS), Niemczech (Draftex Automotive), na Białorusi (Produkcyjno - Handlowe Unitarne Przedsiębiorstwo Stomil Sanok BR z siedzibą w Brześciu) oraz w Meksyku (SMX Rubber Company). Sama obecność na rynkach zagranicznych to cytując spółkę „odpowiedź na stale rosnące wymagania rynku w segmencie motoryzacji dotyczące zapewnienia lokalnych dostaw do zakładów kluczowych klientów tego segmentu”. Słowem wymagają tego jej klienci.
Zapewnienie lokalnych dostaw nie było jednak jedyną przyczyną międzynarodowej ekspansji. Jeden z pierwszych zagranicznych zakupów Sanok RC, czyli Rubber & Plastik System we Francji zapewnił spółce poszerzenie oferty o uszczelnienia karoserii z tworzyw sztucznych (PVC), pozyskanie nowego klienta, a także wejście na hermetyczny rynek francuski. Co zaprocentowało niedługo później, kiedy RPS przejęło składniki aktywów zakładu znajdującej się w upadłości spółki Colmant Cuvelier. Z kolei postawienie stopy w Meksyk zapewniło Sanokowi obecności w NAFTA.
Nieco bardziej skomplikowana jest obecność spółki w Chinach. W 2012 r. Sanok przejął zlokalizowane tam QMRP Co., Ltd. oaz utworzył Sanok (Qingdao) Auto Parts. Udziały w tej pierwszej spółce zostały pod koniec 2022 r. sprzedane (14,5% w dalszym ciągu posiada wchodzący w skład grupy niemiecki Draftex).
